BİR BAŞYAPITIN DEĞERİNİ NASIL BELİRLERSİNİZ?

Bank of the Oise at Auvers - July, 1890

Sanat eserlerinin değerini belirlemek genellikle uzmanlar tarafından kapalı kapılar ardında ele alınan özel bir meseledir. Bu yüzden de üzerinde her zaman bir sır perdesi bulunur. Birincil piyasa işlerin(primary-market works)* fiyatlandırmasını anlamak kolaydır çünkü bir eseri satın almak isteyen alıcılar tarafından piyasa fiyatı ile belirlenir. Ancak özellikle piyasada ender bulunan eski eserler(historic works) için durum nedir? 

*İlk satışın yapıldığı piyasalar birincil piyasa olarak adlandırılır ve  ilk defa piyasaya sürülen(satılan) esere "birincil piyasa iş" denir. 

Yakın zamanlarda Detroit şehrinin iflas etmesi nedeniyle gündeme gelen Detroit Institute of Arts’ın koleksiyonunun tümünün satışı bu soruyu gazete manşetlerine taşıdı. Yetkililer müzenin milyonlarca dolar değerindeki Caravaggio, van Gogh, Bruegel, Vermeer ve diğer ünlü isimlerden oluşan koleksiyonunun değerini belirlemek için Christie’s ile anlaştılar.

Böyle eserlerin değerlerinin nasıl tespit edildiğini daha iyi anlamak için Appraising Art: The Definitive Guide toAppraising the Fine and Decorative Arts kitabının yazarlarından Elizabeth von Habsburg’a Detroit’in koleksiyonunda bulunan Vincent van Gogh’a ait Bank of the Oise at Auvers adındaki izlenimci tablosunun değerinin belirlenmesinde hangi adımlara göre yapılması gerektiğini sorduk.

1. ADIM: Birinci adım eserde çıplak gözle fark edilebilen yırtık ya da muhafaza şartlarından kaynaklanan herhangi bir sorunun olup olmadığını tespit etmektir. Resimde impasto* tekniğinin kullanıldığı alanlarda, yelkenli teknede olduğu gibi, çatlaklar ya da dökülmeler bulunabilir. Habsburg, tablo iyi durumda gözükse de mutlaka daha yakından incelemek gerektiğini belirtiyor. Bir uzman siyah ışık kullanarak eser üzerinde restorasyon ile kapatılmış çatlakların olup olmadığını anlayabilir.

            

            *impasto: Boyanın çok kalın bir kat halinde uygulanması tekniğine ve bu katmana verilen ad.

2.    ADIM: İmzaya bakılır. Bu eserde van Gogh eserin ön yüzüne imzasını eklememiştir. Bazı sanatçılar için bu kimlik doğrulama amacıyla kullanılabilmektedir. İmza olmaması van Gogh için olağandışı bir durum değildir ancak bunun eserin değerini etkilemeyeceğini kim söyleyebilir.

3.  ADIM: Bu adımda sanatçının imzası ile tablonun boyama stili karşılaştırılır. Son zamanlarda bir müzayedede satılmışsa piyasa göstergelerine sahip olabilir. “Bu eser bir van Gogh tablosunda olmasını isteyeceğiniz her özelliğe sahip: güzel ve hoş (lovely) fırça darbeleri, güçlü renkler, güçlü figürler. Fırça darbeleri, özellikle aradığımız şeydir, bu eserde her yerde var.”

4.  ADIM: Tuvali ters çevirin. “Arka taraf en az ön tarafı kadar bilgi verir.” diyor Habsburg. Koleksiyoncuların işaretlerini (eski eserlerde bunun varlığı temel bir göstergedir) ve müzayede numaralarını, yamaları, dikişleri ve diğer onarım işaretlerini bulursunuz.

5.   ADIM: Eserin menşeine ve sergilenme geçmişine bakın. “Bu eserin iyi ve temiz bir menşei var.” diyen Habsburg Detroit’e gelmeden önce sanatçının ailesinden II. Dünya Savaşı sırasında New York’taki saygın galerilerden biri olan Knoedler Gallery’ye gitmiş olduğunu belirtiyor. “Savaş nedeniyle onarım görüp görmediğinden emin olmak için her zaman menşeine bakarsınız” diye ekliyor.

  

Peki, bu eserin değeri ne kadar? “Milyonlarca dolar” verilebileceğini belirten Habsburg kapsamlı ve bizzat kendisinin yapacağı bir incelemeden sonra net bir değer biçebileceğini ifade ediyor. “Bu eseri hem bir müzayede de hem de özel piyasada satmak da herhangi bir sorun yok. Ancak bu çok üzücü olurdu.”

Yazan: By Rachel Corbett
Kaynak: Artspace
Çeviren: Necati Demirtaş